Ưu tiên xây dựng cơ sở hạ tầng xanh

Các cơ quan quản lý nhà nước, chuyên gia và doanh nghiệp đã đồng lòng nhấn mạnh điều này tại tuần lễ Công trình xanh Việt Nam 2023, tổ chức vào ngày 28.9 tại TP.HCM.

Trong bối cảnh thế giới đang gánh chịu các hiện tượng thời tiết cực đoan, tác động của biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, thiếu nguồn cung năng lượng, áp lực của gia tăng dân số và đô thị hóa nhanh, các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đều đang điều hướng chính sách phát triển về hướng xanh, thông minh và bền vững để đối phó với những thách thức này.

Tại Việt Nam, cả Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ đều chia sẻ một quan điểm và mục tiêu phát triển kinh tế mà bảo vệ môi trường, tận dụng tài nguyên một cách hiệu quả, giảm thiểu phát thải khí nhà kính, và đảm bảo sức khỏe của con người là trọng tâm. Điều này đồng điệu với xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh, đặc biệt sau Hội nghị COP 26.

Nhiều doanh nghiệp và chủ đầu tư tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng, đã đặt ra và thực hiện các kế hoạch và giải pháp cụ thể để phát triển theo hướng bền vững, giảm phát thải khí nhà kính và tiến tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, theo cam kết của Chính phủ. Tuy nhiên, việc đối mặt với các thách thức còn lại đòi hỏi sự quyết tâm và nỗ lực đồng lòng từ tất cả các bên liên quan. Cần có các hành động cụ thể, thực tế và hiệu quả để đảm bảo rằng mục tiêu này có thể được thực hiện.

Bà Lưu Thị Thanh Mẫu, Tổng giám đốc Phuc Khang Corporation, một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực phát triển các dự án bất động sản xanh, đã chia sẻ rằng sau hơn một thập kỷ cam kết tạo lập các công trình xanh, chúng tôi đã đạt được những thành công đáng kể. Hiện tại, mức tiêu thụ năng lượng của cộng đồng và hàng ngàn cư dân đã giảm đáng kể, đạt tới 50% tiết kiệm về điện, nước, và nhiều chỉ số khác. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các dự án xanh, doanh nghiệp của chúng tôi đã đối mặt với năm thách thức đáng kể.

Điều quan trọng đầu tiên là nhận thức rằng việc xây dựng một công trình xanh không phải là một cuộc hành trình ngắn hạn, mà thậm chí có thể kéo dài hàng thập kỷ. Từ quá trình thiết kế ban đầu, việc chọn đất, đến giai đoạn thi công và vận hành, và thậm chí cả quá trình cải tiến sản phẩm, đều đòi hỏi sự kiên nhẫn và cam kết. Thứ hai, không kém phần quan trọng, là sự tồn tại của một cộng đồng xanh phía sau và vượt trội hơn công trình xanh đó. Hiện nay, chúng ta đang tập trung vào việc thúc đẩy các tiện ích và hành động xanh trong cộng đồng. Bởi vì những người đầu tư, thiết kế và thi công chỉ là phần của quá trình. Cuối cùng, quá trình chuyển giao cho cộng đồng để họ tự thực hiện cộng đồng xanh chính là giai đoạn quan trọng nhất. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ và đồng hành từ doanh nghiệp, không phải là việc chỉ kết thúc khi bán xong. Ví dụ, Phúc Khang đã thành lập một đội ngũ chuyên nghiệp để xây dựng sổ tay về công trình xanh, giúp cư dân và cộng đồng hiểu và thực hiện những tiêu chuẩn xanh một cách hiệu quả.

Thứ ba, việc nhân bản các mô hình liên quan đến hạ tầng xã hội, hạ tầng tiện ích và hạ tầng kiến trúc là bước cần thiết để nâng cấp các đô thị hiện nay lên thành đô thị xanh, mục tiêu mà không thể thiếu. Thứ tư, vấn đề nguồn nhân lực trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, vì có nhiều công việc cần phải được thực hiện để đảm bảo sự thành công. Cuối cùng, như Thủ tướng đã tuyên bố tại COP 26, việc liên tục thực hiện cam kết tại sự kiện COP 26 là điều cốt yếu trong việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường.

Ông Bùi Xuân Cường, Phó chủ tịch UBND TP.HCM, đã thông tin rằng vào tháng 9 năm 2023, Diễn đàn kinh tế TP.HCM lần thứ 4 đã diễn ra thành công với chủ đề quan trọng là “Tăng trưởng xanh – Hành trình hướng tới giảm phát thải bằng 0”. Sự kiện này đã thu hút hơn 120 chuyên gia, diễn giả và doanh nghiệp từ cả trong và ngoài nước, cùng tham gia vào các hoạt động và sự kiện quan trọng trong Diễn đàn.

Diễn đàn này đã đóng góp ý nghĩa thiết thực bằng cách giới thiệu và quảng bá các sản phẩm và dịch vụ liên quan đến tăng trưởng xanh của Việt Nam và các nước khác. Từ đó, Diễn đàn đã góp phần tuyên truyền và nâng cao nhận thức hành động của người dân và doanh nghiệp TP.HCM về phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn. Điều này đã đánh dấu một bước quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững và bảo vệ môi trường tại thành phố.

Với sự chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Xây dựng và các sở ngành liên quan đã hợp tác chặt chẽ để thực hiện hàng loạt giải pháp đồng bộ, nhằm thúc đẩy việc thức tỉnh thói quen sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các khía cạnh của xã hội, cả trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh và xây dựng, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh năng lượng, bảo vệ môi trường, và tiến xa hơn, hướng tới mục tiêu của việc thúc đẩy tăng trưởng bền vững, phát triển đô thị thông minh.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn đã nêu rõ rằng, tại Việt Nam, việc phát triển công trình xanh hiện đang được thực hiện theo hình thức tự nguyện và được khuyến khích, vì chưa có quy định bắt buộc áp dụng đối với loại công trình này. Tuy nhiên, sau hơn 15 năm phát triển, Việt Nam đã đạt được thành tựu đáng kể với hơn 300 công trình xanh, tổng diện tích sàn xây dựng lên đến dưới 7,2 triệu m2. Thành phố Hồ Chí Minh nổi bật với 67 công trình xanh và xếp thứ hai về diện tích sàn xây dựng được công nhận là công trình xanh với hơn 1,264 triệu m2. Việc phát triển công trình xanh không chỉ giới hạn trong lĩnh vực văn phòng và trụ sở cơ quan mà đã mở rộng sang các loại hình khác như khách sạn, trung tâm thương mại, trường học và nhà xưởng công nghiệp.

Số lượng công trình xanh đã tăng đáng kể hàng năm, nhưng khi so sánh với tổng số công trình được xây dựng hàng năm, con số này vẫn còn khiêm tốn. Điều này đòi hỏi chúng ta phải đẩy mạnh nỗ lực và cố gắng hơn để thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của các công trình xanh trong tương lai. Ngoài ra, việc thúc đẩy công trình xanh cũng sẽ đồng thời khuyến khích giải pháp thiết kế kiến trúc và nội thất xanh, đẩy mạnh sự phát triển của sản phẩm và thiết bị cơ điện xanh, cũng như sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường và giảm tiêu thụ nước.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn, thế giới đang đối diện với một loạt thách thức toàn cầu, bao gồm tăng dân số, sự cạn kiệt nguồn năng lượng hóa thạch, tác động không mong muốn của biến đổi khí hậu, sự gia tăng chất thải và ô nhiễm môi trường do các hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, xây dựng, vận tải và tiêu dùng. Dữ liệu nghiên cứu và đánh giá cho thấy rằng ngành xây dựng đóng góp khoảng 37 – 40% tổng tiêu thụ năng lượng và phát thải khoảng trên 30% tổng lượng khí nhà kính.

Việc phát triển công trình xanh đã và đang nằm trong tầm ngắm ưu tiên của nhiều quốc gia trên toàn cầu, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Nước ta đã đưa ra nhiều chính sách và chủ trương nhằm khuyến khích sử dụng năng lượng và tài nguyên một cách tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời bảo vệ môi trường và giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong hoạt động kinh tế xã hội. Cụ thể, Nghị quyết số 29 và cam kết của Chính phủ tại COP 26 về việc đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 đã đặt ra một tầm nhìn quyết liệt. Điều này đồng nghĩa với việc các ngành và lĩnh vực trong nền kinh tế cần phải thực hiện sự chuyển đổi mạnh mẽ hướng tới mô hình phát triển bền vững và thân thiện với môi trường, và trong danh sách ưu tiên này, ngành xây dựng đóng một vai trò quan trọng.